David Jones had als frontsoldaat een vooruitziende blik, en hij was niet de enige. Een veelzeggende verhaallijn in het laatste deel van Tussentijd is de worsteling van de gewonde John Ball om zijn geweer mee te krijgen als hij weg probeert te kruipen uit de frontlinie. ‘Laat maar liggen voor een toerist die met Cook naar de Verwoeste Gewesten reist en kruip zo ver weg als je kunt en wacht op de dragers’, schiet hem door het hoofd. Jones wijdt er een van de laatste aantekeningen aan, nummer 44:
Dit lijkt misschien een anachronisme, maar ik herinner me dat ik het in 1917 met een vriend over de toeristische mogelijkheden had, mocht de vrede ooit weerkeren. We gingen er zeer gedetailleerd op in, weet ik nog, en vroegen ons af of de onontplofte granaat vlak naast ons ooit een toerist de lucht in zou laten vliegen en hoe mensen zich zouden laten fotograferen op onze borstweringen.
Rond de voormalige slagvelden, militaire begraafplaatsen, gedenktekens en musea heerst een eeuw later in het Frans-Belgische grensgebied een grote toeristische bedrijvigheid.
Ook bij het bos van Mametz — zie eerder bericht — waar de gewonde schrijver zelf heeft geworsteld met zijn geweer en het uiteindelijk heeft achtergelaten, is inmiddels een monument opgericht dat niet onbezocht blijft getuige het aantal plastic klaprooskransen en andere aandenkens dat erbij ligt, en de buitenlandse bezoekers die er langskwamen in het korte tijdsbestek dat uw vertaler er was. Jones had daar op zijn minst gemengde gevoelens bij, blijkt wel uit de laatste zin van de al aangehaalde aantekening:Ik herinner me dat ik daar erg kwaad over werd, zoals wanneer je denkt aan vreemden die ooit in het huis zullen trekken waar je nu zelf woont, en dat voor jou zijn heel eigen gevoelens oproept.
Het monument bij het bos is een rode draak op een korte zuil. Het mythologische wezen siert in deze kleur het wapen van Wales. Het is een gedenkteken voor de 38th Welsh Division waartoe ook Jones’ bataljon van de Royal Welch Fuseliers behoorde. Het herinnert aan de slag, waarbij bijna een week lang bloedig is gevochten en duizenden slachtoffers vielen, om het onooglijke plukje bos waar de draak op uitkijkt. Dat sentiment zou Jones goed hebben gedaan, maar hij was al overleden toen het ding in 1987 werd opgericht. De draak die eruitziet als een special effect uit een vroege Star Wars-film, zou wellicht ook gemengde gevoelens hebben opgeroepen, maar die heeft hij niet voorzien.
Pingback: Aan de wouden van heel de wereld is deze macht | Tussentijd – David Jones
Pingback: Verheugend voorbeeld | Tussentijd – David Jones